Φωτοαφιέρωμα στην ιστορική και επιβλητική Αθήνα
Η Αθήνα είναι η πρωτεύουσα και μεγαλύτερη πόλη της Ελλάδας. Είναι από τις παλαιότερες πόλεις του κόσμου και αναφέρεται ευρέως ως λίκνο του Δυτικού πολιτισμού και γενέτειρα της δημοκρατίας, κυρίως λόγω της επίδρασης των πολιτιστικών και πολιτικών επιτευγμάτων της κατά τους 5ο και 4ο αιώνες π.Χ. στο υπόλοιπο της τότε γνωστής Ευρωπαϊκής ηπείρου. Μια κοσμοπολίτικη μητρόπολη σήμερα, η σύγχρονη Αθήνα είναι το κέντρο της οικονομικής, χρηματοπιστωτικής, βιομηχανικής, πολιτικής και πολιτιστικής ζωής της Ελλάδας. Το 2012 η Αθήνα κατατασσόταν ως η 39η πλουσιότερη πόλη στον κόσμο ως προς την αγοραστική δύναμη και ως 77η ακριβότερη σε μελέτη της UBS.
H περιοχή της Αθήνας και των προαστίων της, έχει πληθυσμό 3.181.872 κατοίκων σύμφωνα με την απογραφή του 2011 και έκταση 462 τετραγωνικών χιλιομέτρων, η οποία περιλαμβάνει συνολικά 35 Δήμους κατανεμημένους σε τέσσερις περιφερειακές ενότητες (Κεντρικού, Βορείου, Νοτίου, Δυτικού Τομέα Αθηνών με συνολικό πληθυσμό 2.641.511 κατοίκων και άλλοι έξι ανήκουν στην Περιφερειακή Ενότητα Πειραιώς. Ο Δήμος Αθηναίων που καταλαμβάνει το κέντρο της, έχει πληθυσμό 664.046 κατοίκους και έκταση 39 τετραγωνικών χιλιομέτρων.
Δήμοι Κεντρικού Τομέα:
Αθηναίων
Βύρωνος
Γαλατσίου
Δάφνης-Υμηττού
Ζωγράφου
Ηλιούπολης
Καισαριανής
Φιλαδέλφειας-Χαλκηδόνας
Νοτίου Τομέα Αθηνών:
Αγίου Δημητρίου
Αλίμου
Γλυφάδας
Αργυρουπόλεως-Ελληνικού
Καλλιθέας
Μοσχάτου-Ταύρου
Νέας Σμύρνης
Παλαιού Φαλήρου
Βορείου Τομέα Αθηνών:
Αγίας Παρασκευής
Αμαρουσίου
Βριλησσίων
Ηρακλείου
Κηφισιάς
Λυκόβρυσης-Πεύκης
Μεταμορφώσεως
Νέας Ιωνίας
Παπάγου-Χολαργού
Πεντέλης
Φιλοθέης-Ψυχικού
Χαλανδρίου
Δυτικού Τομέα Αθηνών:
Αγίας Βαρβάρας
Αγίων Αναργύρων-Καματερού
Αιγάλεω
Ιλίου
Περιστερίου
Πετρούπολης
Χαϊδαρίου
Το πολεοδομικό συγκρότημα Αθηνών - Πειραιώς απλώνεται στο Λεκανοπέδιο Αττικής, το οποίο περικλείεται από πέντε βουνά: το Ορος Αιγάλεω και το Ποικίλο Όρος στα δυτικά, την Πάρνηθα στα βορειοδυτικά, την Πεντέλη στα βορειοανατολικά και τον Υμηττό στα ανατολικά. Η Πάρνηθα, με μέγιστο υψόμετρο 1.413 μέτρων, είναι το ψηλότερο από τα βουνά, ενώ μεγάλο μέρος της έκτασής της έχει ανακηρυχθεί Εθνικός δρυμός. Ο Εθνικός Δρυμός της Πάρνηθας χαρακτηρίζεται από καλά σηματοδοτημένα μονοπάτια, φαράγγια, πηγές, χειμάρρους και σπήλαια, που υπάρχουν στην περιοχή. Η πεζοπορία και η ποδηλασία στο βουνό και στα τέσσερα βουνά είναι δημοφιλείς υπαίθριες δραστηριότητες για τους κατοίκους της πόλης.
Η Αθήνα είναι χτισμένη γύρω από αρκετούς λόφους. Ο Λυκαβηττός είναι ένας από τους ψηλότερους λόφους της κυρίως πόλης και προσφέρει θέα ολόκληρου του Λεκανοπέδιου. Η γεωμορφολογία της Αθήνας θεωρείται ως μια από τις πιο ιδιαίτερες στον κόσμο, λόγω των βουνών της, που προκαλούν ένα φαινόμενο θερμοκρασιακής αναστροφής, που σε συνδυασμό με τις δυσκολίες της Ελληνικής Κυβέρνησης να ελέγξει την εκπομπή ρύπων, ευθύνεται για τα προβλήματα ατμοσφαιρικής ρύπανσης που αντιμετωπίζει η πόλη.
Οι λόφοι της Αθήνας παρέχουν επίσης χώρους πρασίνου. Ο Λυκαβηττός, ο λόφος του Φιλοπάππου και η περιοχή γύρω του, περιλαμβανομένης της Πνύκας και του Λόφου Αρδηττού, είναι φυτεμένοι με πεύκα και άλλα δένδρα, με τη μορφή μάλλον μικρού δάσους παρά τυπικού μητροπολιτικού πάρκου.
Ο Εθνικός Κήπος ολοκληρώθηκε το 1840 και είναι ένα καταφύγιο πρασίνου 155 στρεμμάτων στο κέντρο της Ελληνικής πρωτεύουσας. Βρίσκεται ανάμεσα στα κτίρια της Βουλής και του Ζαππείου. Είναι γεμάτος από άγρια "δασικά" και ήμερα δένδρα, καλλωπιστικούς θάμνους, λουλούδια και στολισμένος με τεχνητές λιμνούλες που έχουν υδρόβια φυτά και κύκνους, με πίδακες και βρυσούλες.
Τα άλσοι των Αθηνών:
Το άλσος του Πεδίου του Άρεως.
Το Άλσος Βεΐκου στο Γαλάτσι
Το Αττικό Άλσος στα Τουρκοβούνια
Εθνικός Κήπος Αθηνών
Το άλσος Παγκρατίου
Το άλσος Ευαγγελισμού
Το άλσος του Θησείου
Το άλσος της Ν. Φιλαδέλφειας
Και σε πολλές άλλες συνοικίες και προάστια της Αθήνας υπάρχουν μικρά και μεγάλα πάρκα, κήποι και άλση.
Ο μεγαλύτερος ζωολογικός κήπος της Αθήνας είναι το Αττικό Ζωολογικό Πάρκο, ιδιωτικός 200 στρεμμάτων, που βρίσκεται στο προάστιο των Σπάτων. Φιλοξενεί γύρω στα 2.000 ζώα, που αντιπροσωπεύουν 400 είδη και είναι ανοιχτός 365 μέρες το χρόνο. Υπάρχουν μικρότεροι ζωολογικοί κήποι μέσα σε δημόσιους κήπους ή πάρκα, όπως εκείνος μέσα στον Εθνικό Κήπο.
Ποταμοί των Αθηνών:
Ο Κηφισός, ο Ιλισός και ο Ηριδανός είναι οι ιστορικοί ποταμοί της Αθήνας. Το μεγαλύτερο τμήμα της κοίτης τους έχει καλυφθεί από συγκοινωνιακά έργα (Κηφισός: Εθνική Οδός Αθηνών - Λαμίας , Ιλισσός: Μιχαλακοπούλου - Καλιρρόης) συμβάλλοντας στην υποβάθμιση του φυσικού περιβάλλοντος του Λεκανοπεδίου.
Σημαντικά μουσειά της Αθήνας είναι:
Μουσείο Ακρόπολης Μακρυγιάννη 2-4
Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο Τοσίτσα 1
Αρχαιολογικό Μουσείο Κεραμεικού Ερμού 148
Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο Bασιλίσσης Σοφίας 22
Μουσείο Αρχαίας Αγοράς Στοά Αττάλου
Εθνικό Ιστορικό Μουσείο Σταδίου 13 και Κολοκοτρώνη
Επιγραφικό Μουσείο Τοσίτσα 1
Θεατρικό Μουσείο Ακαδημίας 50
Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης Νεοφύτου Δούκα 4
Μουσείο Ελληνικής Λαϊκής Τέχνης Κυδαθηναίων 17
Μουσείο Ελληνικής Παιδικής Τέχνης Κόδρου 9
Μουσείο Ελληνικών Λαϊκών Μουσικών Οργάνων Διογένους 1-3
Πολεμικό Μουσείο Ριζάρη 2
Νομισματικό Μουσείο Αθηνών Πανεπιστημίου 12
Μουσείο Ισλαμικής Τέχνης Ασωμάτων 22 & Διπύλου
Μουσείο Ιστορίας Πανεπιστημίου Αθηνών Θόλου 5
Μουσείο Κανελλοπούλου Θεωρίας 12 και Πανός
Μουσείο Κοσμήματος Ηλία Λαλαούνη Καλλισπέρη & Καρυατίδων 4Α
Μουσείο Ελευθερίου Βενιζέλου Πάρκο Ελευθερίας
Μουσείο Μπενάκη Κουμπάρη 1 και Πειραιώς 138
Μουσείο Πόλεως Αθηνών Παπαρρηγοπούλου 7
Μουσείο Φρυσίρα Μονής Αστερίου 3 και 7
Ελληνικό Παιδικό Μουσείο Κυδαθηναίων 14
Μουσείο Πολιτικών Εξορίστων Αη-Στράτη Αγ. Ασωμάτων 31
Σιδηροδρομικό Μουσείο Σιώκου 4
Ταχυδρομικό Μουσείο Πλατεία Παναθηναϊκού Σταδίου 5
Στην Αθήνα βρίσκονται δύο Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO, η Ακρόπολη και η μεσαιωνική Μονή Δαφνίου. Αξιοθέατα της νεότερης εποχής, χρονολογούμενα από την καθιέρωση της Αθήνας ως πρωτεύουσας του ανεξάρτητου Ελληνικού κράτους το 1834, περιλαμβάνουν τη Βουλή των Ελλήνων (19ος αιώνας) και την Τριλογία της Αθήνας, αποτελούμενη από την Εθνική Βιβλιοθήκη, το Πανεπιστήμιο και την Ακαδημία. Η Αθήνα φιλοξένησε τους πρώτους σύγχρονους Ολυμπιακούς Αγώνες το 1896 και 108 χρόνια αργότερα καλωσόρισε την επιστροφή τους με τους Θερινούς Ολυμπιακούς του 2004. Στην Αθήνα βρίσκονται το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, που διαθέτει τη μεγαλύτερη συλλογή στον κόσμο αρχαίων ελληνικών αρχαιοτήτων, καθώς και το νέο Μουσείο Ακρόπολης.
Η Αθήνα διαθέτει 148 θεατρικές σκηνές, περισσότερες από οποιαδήποτε άλλη πόλη στον κόσμο, ανάμεσά τους το αρχαίο Ωδείο Ηρώδου του Αττικού, στέγη του Φεστιβάλ Αθηνών από το Μάιο ως τον Οκτώβριο κάθε χρόνο. Εκτός από μεγάλο αριθμό πολυκινηματογράφων η Αθήνα διαθέτει υπαίθριους θερινούς κινηματογράφους με πράσινο. Η πόλη έχει επίσης χώρους μουσικής, όπως το Μέγαρο Μουσικής, που προσελκύει παγκόσμιας κλάσης καλλιτέχνες. Το Πλανητάριο της Αθήνας που βρίσκεται στη Λεωφόρο Συγγρού, είναι ένα από τα μεγαλύτερα και καλύτερα εξοπλισμένα ψηφιακά πλανητάρια στον κόσμο.
Σημαντικές πλατείες της Αθήνας είναι: η πλατεία Κλαυθμώνος (25ης Μαρτίου), η πλατεία Κοτζιά (Δημαρχείου, ή Ταχυδρομείου, ή Εθνικής Αντίστασης) με το Δημαρχείο, το Μέγαρο Μελά και το κτίριο της Εθνικής Τράπεζας, η πλατεία Μοναστηρακίου με μια παλιά εκκλησία της Θεοτόκου, που κτίστηκε τον 11ο αιώνα και ένα οθωμανικό τέμενος (τζαμί) που έχει μετατραπεί σε μουσείο, η πλατεία Πλαστήρα στο Παγκράτι, η Πλατεία Κυψέλης, η Ρηγίλλης στη λεωφόρο Βασιλίσσης Σοφίας, η Ελευθερίας ή Κουμουνδούρου, η Αγίου Γεωργίου Καρύτση, η Αγίου Κωνσταντίνου, η Αμερικής ή Αγάμων, η Ανεξαρτησίας (Βάθη), η Βικτωρίας ή Κυριακού, η Κάνιγγος, η πλατεία Φιλικής Εταιρείας ή Κολωνακίου και η πλατεία Εξαρχείων κ.ά.
Η κεντρική πλατεία της Αθήνας είναι η πλατεία Συντάγματος που πήρε το όνομά της από τη εξέγερση του στρατού και του λαού και τη συγκέντρωση που έγινε σ' αυτήν στις 3 Σεπτεμβρίου 1843. Η συγκέντρωση αυτή του στρατού και του αθηναϊκού λαού πέτυχε την αποδοχή του Συντάγματος από τον Όθωνα και την ψήφισή του την επόμενη χρονιά από την Εθνοσυνέλευση. Είναι μπροστά στη Βουλή απ' την πλευρά της λεωφόρου Αμαλίας και μπροστά στο μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη, με σιντριβάνι και κήπο, δένδρα, αγάλματα και καφέ. Στην πλατεία βρίσκεται και κεντρικός σταθμός του μετρό.
Από το Σύνταγμα ξεκινά η Οδός Ερμού, ένας πεζόδρομος μήκους περίπου ενός χιλιομέτρου, που συνδέει την πλατεία Συντάγματος με το Μοναστηράκι. Στην Ερμού βρίσκονται πολλά καταστήματα μόδας. Το 2008 ήταν ο ενδέκατος ακριβότερος δρόμος λιανικής πώλησης στον κόσμο. Ωστόσο λόγω της κρίσης, πολλά καταστήματα έχουν κλείσει και πλέον, το 2013 η Ερμού βρισκόταν στην 31η θέση. Σε κοντινή απόσταση το ανακαινισμένο κτίριο του Μετοχικού Ταμείου Στρατού στην Οδό Πανεπιστημίου περιλαμβάνει πολυκατάστημα και αρκετά ακριβά επώνυμα καταστήματα.
Η πλατεία Ομονοίας είναι μαζί με το Σύνταγμα μία από τις παλαιότερες πλατείες της Αθήνας. Στην πλατεία επίσης υπάρχουν πλέον αρκετοί χώροι εστίασης ενώ βρίσκεται σταθμός του ηλεκτρικού και του Μετρό. Είναι το επίκεντρο πανηγυρισμού αθλητικών επιτυχιών, όπως έγινε μετά την κατάκτηση των πρωταθλημάτων Euro 2004 και Eurobasket 2005. Το 1988 στήθηκε στην Ομόνοια το γλυπτό "Δρομέας" του γλύπτη Κώστα Βαρώτσου κατασκευασμένα από γυαλί, που το 1994 μεταφέρθηκε στην Πλατεία της Μεγάλης του Γένους Σχολής, απέναντι από το ξενοδοχείο Χίλτον.
Συνοικίες της Αθήνας:
O Δήμος της Αθήνας, κέντρο του Πολεοδομικού Συγκροτήματος, υποδιαιρείται σε πολλές συνοικίες : Ομόνοια, Σύνταγμα, Εξάρχεια, Αγιος Νικόλαος, Νεάπολη, Λυκαβηττός, Λόφος Στρέφη, Λόφος Φινοπούλου, Λόφος Φιλοπάππου, Πεδίον του Άρεως, Μεταξουργείο, Αγιος Κωνσταντίνος, Σταθμός Λαρίσης, Κεραμεικός, Ψυρή, Μοναστηράκι, Γκάζι, Θησείο, Καπνικαρέα, Αγία Ειρήνη, Αέρηδες, Αναφιώτικα, Πλάκα, Ακρόπολη, Πνύκα, Μακρυγιάννη, Λόφος Αρδηττού, Ζάππειο, Αγιος Σπυρίδων, Παγκράτι, Κολωνάκι, Δεξαμενή, Ευαγγελισμός, Γούβα, Αγιος Ιωάννης, Νέος Κόσμος, Κουκάκι, Κυνοσάργους, Φιξ, Ανω Πετράλωνα, Κάτω Πετράλωνα, Ρουφ, Βοτανικός, Προφήτης Δανιήλ, Ακαδημία Πλάτωνος, Κολωνός, Κολοκυνθού, Πλατεία Αττικής, Λόφος Σκουζέ, Σεπόλια, Κυψέλη, Αγιος Μελέτιος, Νέα Κυψέλη, Γκύζη, Πολύγωνο, Αμπελόκηποι , Πανόρμου-Γηροκομείο, Πεντάγωνο, Ελληνορώσων, Νέα Φιλοθέη, Ανω Κυψέλη, Τουρκοβούνια-Λόφος Πατάτσου, Λόφος Ελικώνας, Κολιάτσου, Θυμαράκια, Κάτω Πατήσια, Τρεις Γέφυρες, Αγιος Ελευθέριος, Ανω Πατήσια, Κυπριάδου, Προμπονά, Αγιος Παντελεήμονας, Γουδή και Ιλίσια.
Η Πλάκα, που βρίσκεται ακριβώς κάτω από την Ακρόπολη, είναι από τις πιο γνωστές συνοικίες της Αθήνας και παραμένει προνομιακός τουριστικός προορισμός με ταβέρνες, ζωντανές παραστάσεις και υπαίθριους πωλητές. Το γειτονικό Μοναστηράκι είναι γνωστό για σειρά μικρών καταστημάτων και αγορών, για την υπαίθρια αγορά του και τις ταβέρνες. Το Θησείο έχει επίσης πολλές καφετέριες και καταστήματα εστίασης που προσελκύουν κατοίκους και τουρίστες. Στο Θησείο βρίσκεται ο αρχαίος Ναός του Ηφαίστου, στην κορυφή ενός μικρού λόφου. Η περιοχή αυτή έχει επίσης μια γραφική Βυζαντινή εκκλησία του 11ου αιώνα, καθώς και ένα Οθωμανικό τζαμί του 15ου αιώνα.
Το Μεταξουργείο βρίσκεται βόρεια του ιστορικού κέντρου της Αθήνας, μεταξύ του Κολωνού στα ανατολικά και του Κεραμεικού στα δυτικά, βόρεια από το Γκάζι. Πήρε το όνομά του από εργοστάσιο κατεργασίας μεταξιού που χτίστηκε τον 19ο αιώνα, όταν η περιοχή ήταν σχεδόν ακατοίκητη. Μετά από μακρά περίοδο εγκατάλειψης, έγιναν προσπάθειες εξωραϊσμού της συνοικίας. Σε μικρή απόσταση βρίσκεται η συνοικία του Ψυρή στην οποία εγκαταστάθηκαν χώροι εστίασης και διασκέδασης. Σε συνοικία με χώρους εστίασης έχει μετατραπεί και το Γκάζι γύρω από ένα ιστορικό εργοστάσιο φωταερίου, που έχει σήμερα μετατραπεί στον πολυχώρο πολιτισμού Τεχνόπολις και περιλαμβάνει επίσης καλλιτεχνικούς χώρους, μικρά κλαμπ, μπαρ και εστιατόρια. Στο Γκάζι υπάρχει και σταθμός του μετρό.
Τα Εξάρχεια είναι συνοικία με καφέ, μπαρ και βιβλιοπωλεία. Στα Εξάρχεια βρίσκεται το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο και το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο. Περιλαμβάνουν επίσης σημαντικά κτίρια αρκετών ρυθμών του 20ού αιώνα : Νεοκλασικισμού, Αρ Ντεκό και Πρώιμου Μοντερνισμού. Τέλος, το Κολωνάκι είναι περιοχή στη βάση του λόφου του Λυκαβηττού. Θεωρείται μία από τις πιο ακριβές συνοικίες στην Αθήνα και έχει πολλά καταστήματα, χώρους εστίασης και διασκέδασης και γραφεία.
Στο βόρειο προάστιο του Μαρουσιού δεσπόζει στον ορίζοντα το αναβαθμισμένο κύριο Ολυμπιακό Συγκρότημα (ΟΑΚΑ). Η περιοχή έχει αναπλασθεί σύμφωνα με σχέδιο του Ισπανού αρχιτέκτονα Σαντιάγο Καλατράβα, με χαλύβδινες αψίδες, διαμόρφωση κήπων, κρήνες, φουτουριστικές γυάλινες κατασκευές και μια νέα οροφή-σήμα κατατεθέν από μπλε γυαλί, που προστέθηκε στο κυρίως στάδιο.
Ένα δεύτερο Ολυμπιακό συγκρότημα δίπλα στη θάλασσα, στην παραλία της Καλλιθέας, διαθέτει σύγχρονα στάδια, καταστήματα και μια υπερυψωμένη εσπλανάδα. Προγραμματίζονται έργα για το μετασχηματισμό των εκτάσεων του παλιού Αεροδρομίου της Αθήνας στα νότια προάστια σε ένα από τα μεγαλύτερα διαμορφωμένα πάρκα της Ευρώπης, επονομαζόμενο Μητροπολιτικό Πάρκο Ελληνικού.
Οι ακτές της πόλης της Αθήνας, που εκτείνονται από το μεγάλο εμπορικό λιμάνι του Πειραιά μέχρι το νοτιότερο προάστιο της Βάρκιζας επί περίπου 25 χιλιόμετρα, συνδέονται με το κέντρο της πόλης και με τραμ.
Πολλά από τα νότια προάστια (όπως το Παλιό Φάληρο, ο Άλιμος, το Ελληνικό, η Βούλα, η Βουλιαγμένη και η Βάρκιζα) έχουν αμμώδεις παραλίες, τις περισσότερες τις λειτουργεί ο ΕΟΤ με εισιτήριο. Καζίνο λειτουργούν τόσο στο Όρος Πάρνηθα, περίπου 25 χιλιόμετρα από το κέντρο της Αθήνας (προσβάσιμο με αυτοκίνητο ή τελεφερίκ), όσο και στην κοντινή πόλη του Λουτρακίου (προσβάσιμο με αυτοκίνητο από την Εθνική Οδό Αθηνών - Κορίνθου ή τον Προαστιακό Σιδηρόδρομο).
Η Αθήνα έχει αποτελέσει ταξιδιωτικό προορισμό από την αρχαιότητα. Κατά την περασμένη δεκαετία βελτιώθηκαν οι υποδομές και οι κοινωνικές εξυπηρετήσεις της πόλης, εν μέρει λόγω της επιτυχούς υποψηφιότητάς της να διοργανώσει τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004. Η Ελληνική Κυβέρνηση, με τη βοήθεια της ΕΕ, χρηματοδότησε σημαντικά έργα υποδομής, όπως το τελευταίας τεχνολογίας Διεθνές Αεροδρόμιο Ελευθέριος Βενιζέλος, η επέκταση του δικτύου του Μετρό και ο νέος Αυτοκινητόδρομος της Αττικής Οδού.
Επιμέλεια: Κωνσταντίνος Τζαδήμας
Φωτογραφίες: Κωνσταντίνος Τζαδήμας